Το σήμα κατατεθέν – τραγούδι της Αμοργού, του ευλογημένου αυτού τόπου των Κυκλάδων (στο Νότιο Ανατολικότερο σημείο τους), είναι το Αμοργιανό μου Πέραμα.
Αμοργιανό μου πέραμα τραγούδι
Υπάρχουν πολλές εκτελέσεις του, εμείς όμως θα ακούσουμε μια εκτέλεση σε ερμηνεία της Γιασεμή Σαραγουδά.
Το «πέραμα» (λέξη που αναφέρεται στο κομμάτι) ήταν είδος δικάταρτου ιστιοφόρου πολύ συνηθισμένου στο Αιγαίο μέχρι και τις αρχές τουλάχιστον της δεκαετίας του 1960.
Ακόμη μια σπάνια εκτέλεση ακούστε εδώ (από το αρχείο της xefteri):
Πρόκειται για μια σπάνια εκτέλεση του Γιάννη Μπαρδάνη (κατά κόσμον με παρατσούκλι Σταματοϊάννης) με καταγωγή την Απείρανθο της Νάξου. Κατά πάσα πιθανότητα η ηχογράφησή της χρονολογείται τουλάχιστον 20 χρόνια πριν. Ο Γιάννης Μπαρδάνης (απεβίωσε το 2010) ήταν αδερφός του επισης ξακουστού βιολιτζή, Σταμάτη Μπαρδάνη.
Το «ταξίμι» είναι κατεξοχήν μουσικός όρος. Είναι αυθόρμητοι αυτοσχεδιασμοί κατά την εκτέλεση κομματιών παραδοσιακής μουσικής. Ως λέξη αραβικής προέλευσης, αποτελεί σημάδι επηρεασμού της μουσικής από τη γειτονική Τουρκία. Η λέξη «taksim» σημαίνει διαίρεση, ενώ τα ταξίμια γίνονται από σολιστικά όργανα (σ.σ. όργανα που φτιάχνονται ώστε να παίζουν σόλο). Παραδείγματα αποτελούν το μπουζούκι και το ούτι (όργανο συγγενές του λαούτου).
Οι συγκεκριμένοι αυτοσχεδιασμοί είναι οι μελωδίες που γίνοται από το εκάστοτε όργανο στην αρχή εκτέλεσης ενός μουσικού κομματιού, ενώ συμβάλλει και στην εξέλιξη της μουσικής, εφόσον εκείνη ακριβώς τη στιγμή ο μουσικός αυτοσχεδιάζει πάνω σε μια γνωστή βάση.
Αμοργιανό μου πέραμα στίχοι
Ακολουθούν οι στίχοι του «Αμοργιανού Περάματος» (σε ερμηνεία της Γιασεμή Σαραγουδά):
Εεεεε, εεεεε και αμαν αμαν,
Αμοργιανό είναι το νερό
Αμοργιανή κι η βρύση,
Εεεεε, εεεεε και αμαν αμαν,
Αμοργιανή είν’ κι η κοπελιά
που πάει να γεμίσει…
Αχ αέρα βάζουν οι στεριές
τα λόγια σου είναι μαχαιριές.
Εεεεε, εεεεε και αμαν αμαν,
Βρύση μου Καταπολιανή,
Νερό μου κρυσταλλένιο (Χ2).
Εεεεε, εεεεε και αμαν αμαν,
Δρόσισε το πουλάκι μου σαν,
Σαν έρθει διψασμένο(Χ2).
Αχ Αμοργιανά περάματα,
Που φέρνετε τα γράμματα.
